|
Γιατί η ορατή πλευρά της Σελήνης είναι θερμότερη από την αθέατη
Οι εμφανείς διαφορές ανάμεσα στην ορατή και την αθέατη πλευρά της Σελήνης δεν είναι μόνο επιφανειακές: νέα μελέτη επιβεβαιώνει τις υποψίες ότι η πλευρά που κοιτάζει μόνιμα προς τη Γη είναι σημαντικά θερμότερη.
Και αυτή η «θερμική ασυμμετρία» είναι πιθανό να οφείλεται σε συγκρούσεις του φεγγαριού με άλλα σώματα στο μακρινό παρελθόν, εκτιμούν οι ερευνητές.
Η σινο-βρετανική μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Geoscience εξετάζει τα μοναδικά μέχρι σήμερα δείγματα από την αθέατη πλευρά της Σελήνης, τα οποία έφερε στη Γη το 2024 το κινεζικό σκάφος Chang’e-6.
Ισοτοπικές και χημικές αναλύσεις έδειξαν ότι τα πετρώματα έχουν ηλικία 2,8 δισεκατομμυρίων ετών και σχηματίστηκαν βαθιά στο εσωτερικό του φεγγαριού από τη στερεοποίηση λάβας σε θερμοκρασία 1.100 βαθμών Κελσίου, περίπου 100 βαθμούς χαμηλότερη από τη θερμοκρασία σχηματισμού προηγούμενων δειγμάτων από την ορατή πλευρά.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτή η διαφορά θερμοκρασίας διατηρείται μέχρι σήμερα, καθώς η Σελήνη, η οποία ξεκίνησε τη ζωή της ως γιγάντια σφαίρα μάγματος, συνεχίζει να ψύχεται.
«Η ορατή και η αθέατη πλευρά της Σελήνης είναι πολύ διαφορετικές στην επιφάνεια και πιθανώς και στο εσωτερικό τους» δήλωσε ο Γιανγκ Λι του Πανεπιστημίου του Πεκίνου, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
«Μια δραματική διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στην ορατή και την αθέατη πλευρά έχει προταθεί ως υπόθεση εδώ και πολύ καιρό, ωστόσο η μελέτη μας προσφέρει τις πρώτες ενδείξεις με πραγματικά δείγματα» είπε.
Η αθέατη πλευρά έχει παχύτερο φλοιό, είναι πιο τραχύ και φέρει περισσότερους κρατήρες από ό,τι η ορατή πλευρά, η οποία κυριαρχείται από πεδιάδες στερεοποιημένης λάβας.
Η ορατή πλευρά της Σελήνης, αριστερά, καλύπτεται από πεδιάδες που απουσιάζουν από την αθέατη πλευρά (NASA)
Τα ευρήματα της μελέτης βρίσκονται σε συμφωνία με πρόσφατη έρευνα της NASA, η οποία εκτιμούσε ότι ο μανδύας της ορατής πλευράς είναι 100-200 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από ό,τι στην αθέατη.
Τόσο οι επιστήμονες της NASA όσο και οι ερευνητές που υπογράφουν τη νέα μελέτη εικάζουν ότι η ορατή πλευρά περιέχει περισσότερα ραδιενεργά ισότοπα –όπως ουράνιο και θόριο- που εκπέμπουν θερμότητα όταν διασπώνται.
Μια εξήγηση που είχε προταθεί σε παλαιότερες μελέτες είναι ότι η ανομοιόμορφη κατανομή των ραδιενεργών στοιχείων είναι αποτέλεσμα της πρόσκρουσης ενός γιγάντιου αστεροειδή ή μεγάλου πλανήτη στην αθέατη πλευρά, ένα χτύπημα που έσπρωξε τα ραδιενεργά ισότοπα στην ορατή πλευρά.
Μια άλλη υπόθεση είναι ότι στο μακρινό παρελθόν η Σελήνη συγκρούστηκε με έναν δεύτερο, μικρότερο δορυφόρο της Γης, ο οποίος είχε διαφορετική θερμοκρασία, και ότι τα δείγματα της αθέατης και της ορατής πλευράς προέρχονται ουσιαστικά από διαφορετικά σώματα.
Οι προσκρούσεις στις οποίες ενδεχομένως οφείλεται η θερμοκρασιακή διαφορά πρέπει να συνέβησαν πολύ μετά τον σχηματισμό της Σελήνης πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια. Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, το φεγγάρι σχηματίστηκε όταν ένα σώμα στο μέγεθος του Άρη χτύπησε στη Γη και εκτόξευσε συντρίμμια στο Διάστημα.
Για τους ερευνητές που υπογράφουν τη νέα μελέτη, επόμενο βήμα είναι να επιβεβαιώσουν ότι η θερμική ασυμμετρία όντως διατηρείται μέχρι σήμερα.
Όπως είπε ο Λι, «η κατανόηση της προέλευσης αυτής της σεληνιακής διχοτόμησης είναι καθοριστικής σημασίας προκειμένου να κατανοήσουμε το ιστορικό του σχηματισμού της Σελήνης, τη θερμική της εξέλιξη και τον σχηματισμό του φλοιού, και δεν αποκλείεται να έχει συνέπειες για την κατανόηση της προέλευσης και εξέλιξης άλλων πλανητών».
Πηγή: in.gr
03/10/2025
|
