Λίμνη υγρού νερού στον Άρη; Ο ενθουσιασμός εξατμίζεται

Η κοινότητα της διαστημικής επιστήμης είχε μείνει άφωνη το 2018, όταν ιταλοί ερευνητές ανέφεραν στο περιοδικό Science ότι ανακάλυψαν μια λίμνη υγρού νερού κάτω από τους πάγους του νότιου πόλου του Άρη. Θα ήταν μια σημαντική εξέλιξη στην προσπάθεια ανακάλυψης εξωγήινης ζωής.

Μόνο που η υποτιθέμενη λίμνη δεν είναι παρά μια επίπεδη έκταση βράχων και σκόνης, προκύπτει από νέα μελέτη που βασίστηκε σε δεδομένα της NASA.

H ανάλυση του 2018, βασισμένη σε μετρήσεις από το ραντάρ του ευρωπαϊκού δορυφόρου Mars Express., περιέγραφε μια επίπεδη τριγωνική δομή, με πλάτος γύρω στα 20 χιλιόμετρα, κρυμμένη κάτω από ενάμισι χιλιόμετρο πάγου στον νότιο πόλο του Άρη.

Όταν το σήμα του ραντάρ ανακλάται από στρώματα του υπεδάφους, η ένταση της αντανάκλασης εξαρτάται από τη σύσταση αυτών των στρωμάτων. Πολλά στερεά υλικά απορροφούν το σήμα και περιορίζουν την αντανάκλαση. Το υγρό νερό, αντίθετα, δημιουργεί μια άκρως ανακλαστική επιφάνεια, σαν να στρέφεις έναν φακό σε έναν καθρέπτη.

Το επίμαχο σήμα είχε καταγραφεί κάτω από το νότιο πολικό κάλυμμα του Άρη (ESA/DLR/FU Berlin, CC BY-SA 3.0 IGO)

Οι ερευνητές της επίμαχης μελέτης εκτιμούσαν ότι η επίπεδη επιφάνεια αντιστοιχούσε σε μια λίμνη με υψηλή περιεκτικότητα σε άλατα, τα οποία μειώνουν το σημείο πήξης του νερού και θα μπορούσαν να το διατηρήσουν σε υγρή κατάσταση ακόμα και στις χαμηλές θερμοκρασίες του Άρη.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Geophysical Research Letters, βασίστηκε σε μετρήσεις του δορυφόρου MRO της NASA, ο οποίος κινείται σε τροχιά γύρω από τον Άρη από το 2006. To ραντάρ του MRO εκπέμπει ραδιοκύματα σε υψηλότερη συχνότητα και κανονικά δεν έχει αρκετή ισχύ για να φτάσει το βάθος όπου βρισκόταν ο μυστηριώδης σχηματισμός.

Το πρόβλημα ήταν ότι το ραντάρ βρίσκεται στο πίσω μέρος του MRO, κάτι που σημαίνει ότι το σώμα του δορυφόρου περιορίζει την ορατότητα και την ευαισθησία του, εξηγεί η NASA σε ανακοίνωσή της.

Έπειτα από χρόνια προσπάθειας, η διεθνής ερευνητική ομάδα κατάφερε να πείσει τον διαχειριστή του δορυφόρου, το Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA της Καλιφόρνια, να προγραμματίσει μια μανούβρα που θα έδινε τη λύση.

Χάρτης της περιοχής όπου υποτίιθεται ότι βρισκόταν η λίμνη (γαλάζιο). Οι κόκκινες γραμμές δείχνουν τη διαδρομή που ακολούθησε ο δορυφόρος MRO ( Planetary Science Institute)

Στις 26 Μαΐου, το MRO περιστράφηκε κατά 120 μοίρες για να ανοίξει το οπτικό πεδίο του ραντάρ, ένας ελιγμός που απαίτησε προσεκτική προετοιμασία για να μην κινδυνεύσει ο δορυφόρος.

Το ραντάρ ανίχνευσε ένα ασθενές σήμα στην τοποθεσία της υποτιθέμενης λίμνης, το οποίο δεν βρίσκεται σε συμφωνία με την ερμηνεία της ανάλυσης του 2018.

«Αν και τα νέα δεδομένα δεν προσφέρουν οριστική απάντηση, καθιστούν πολύ δύσκολη τη στήριξη της υπόθεσης μιας λίμνης υγρού νερού» δήλωσε ο Γκάρεθ Μόργκαν του Ινστιτούτου Πλανητικής Επιστήμης στο Τούσον της Αριζόνα, επικεφαλής της μελέτης.

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η επίπεδη επιφάνεια που είχε ανιχνευθεί δεν είναι νερό αλλά μια πεδιάδα στερεοποιημένης λάβας.

Αν και τα συμπεράσματα της μελέτης είναι μάλλον απογοητευτικά, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι το MRO θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον ίδιο ελιγμό για να ανιχνεύσει υπόγειες αποθέσεις πάγου, έναν πολύτιμο φυσικό πόρο για τις μελλοντικές αποστολές ανθρώπων.