Νίκη για το λόμπι του πετρελαίου – Χωρίς αναφορά στα ορυκτά καύσιμα η συμφωνία της COP30

Με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, η ομάδα των πετρελαιοπαραγωγών χωρών πέτυχε μια σημαντική νίκη το Σάββατο, καθώς η σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα (COP30) κατέληξε σε συμφωνία που δεν κάνει καμία αναφορά στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.

Η συμφωνία ανακοινώθηκε από τη βραζιλιάνικη προεδρία της COP30 έπειτα από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις που συνεχίστηκαν για μία ημέρα μετά την προγραμματισμένη λήξη της συνόδου την Παρασκευή.

Οι συνομιλίες στο Μπέλεμ, μια μικρή πόλη δίπλα στον Αμαζόνιο, έδειχναν να οδηγούνται σε αδιέξοδο, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση και δεκάδες άλλες χώρες απαιτούσαν μια συμφωνία που θα έκανε ρητή αναφορά στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.

Ο ευρωπαίος επίτροπος για το κλίμα Βόπκε Χούκστρα δήλωσε πως η συμβιβαστική λύση που παρουσιάστηκε την τελευταία στιγμή είναι αποδεκτή από την Ένωση, αν και δεν είναι όσο φιλόδοξη θα έπρεπε.

«Θα τη στηρίξουμε επειδή τουλάχιστον κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση» είπε.

Το κείμενο της συμφωνίας προβλέπει πάντως επιτάχυνση της κλιματικής δράσης και τριπλασιασμό της οικονομικής βοήθειας προκειμένου να προσαρμοστούν οι φτωχότερες χώρες στην πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής.

Οι αυτόχθονες του Αμαζονίου είχαν ισχυρή παρουσία στις διαδηλώσεις έξω από τη φετινή COP (Reuters)

Συμβιβασμοί

Ο πρόεδρος της COP30 Αντρέ Κορέα ντο Λάγο δήλωσε πως, πέρα από τη συμφωνία, η Βραζιλία θα δημοσιεύσει ένα δεύτερο κείμενο για τα ορυκτά καύσιμα και την προστασία των δασών, θέματα για τα οποία δεν υπήρξε η απαιτούμενη ομοφωνία.

«Θα ανακοινώσω ότι η βραζιλιάνικη προεδρία θα εκδόσει δύο ‘οδικούς χάρτες’ αφού δεν είχαμε την ωριμότητα να πετύχουμε ομοφωνία» δήλωσε ο ντο Λάγο.

Μέρος της συμφωνίας θα αποτελεί πάντως η απόφαση να τριπλασιαστεί έως το 2035 η κλιματική βοήθεια, βασική απαίτηση των φτωχότερων χωρών που αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Το χάσμα απόψεων για τα ορυκτά καύσιμα και τη μείωση των εκπομπών CO2 ανέδειξε για άλλη μια χρονιά τη δυσκολία επίτευξης συμφωνίας σε μια μη δεσμευτική διαδικασία που απαιτεί ομοφωνία μεταξύ σχεδόν 200 χωρών.

Η δέσμευση «σταδιακής μείωσης» της χρήσης ορυκτών καυσίμων είχε συμφωνηθεί πριν από δύο χρόνια στην COP28. Ηταν η πρώτη ρητή αναφορά στην βασική αιτία της κλιματικής αλλαγής σε μια διαδικασία συνομιλιών που συνεχίζεται εδώ και 30 χρόνια.

Το αρχικό σχέδιο συμφωνίας που παρουσίασε η Βραζιλία στην COP30 περιλάμβανε μια γκάμα πιθανών διατυπώσεων για μείωσης της χρήσης υδρογονανθράκων.

O πρόεδρος της COP30 Αντρέ Κορέα ντο Λάγο παίζει ρόλο μεσολαβητή για τη γεφύρωση των διαφορών (Reuters)

Οι πετρεαλαιοπαραγωγές χώρες αντέδρασαν.  Τρεις πηγές του Reuters δήλωσαν το Σάββατο πως το μπλοκ των αραβικών χωρών, το οποίο περιλαμβάνει τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, απαίτησαν σε κλειστή συνάντηση να μην υπάρξει καμία αναφορά στις ενεργειακές βιομηχανίες τους.

Η Σαουδική Αραβία μετέφερε στους διαπραγματευτές ανακοίνωση της Αραβικής Ομάδας που προειδοποιούσε ότι η στοχοποίηση των αραβικών εταιρειών υδρογονανθράκων θα οδηγούσε σε κατάρρευση των διαπραγματεύσεων.

Νωρίτερα στη διάρκεια της συνόδου, περίπου 80 κυβερνήσεις είχαν απαιτήσει έναν οδικό χάρτη για απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.

Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, αρκετές από τις χώρες αυτές δήλωναν σε κλειστές διαπραγματεύσεις ότι θα αποδέχονταν μια συμφωνία χωρίς τέτοιες αναφορές.

Από τις διαπραγματεύσεις απουσίαζαν φέτος οι ΗΠΑ, καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκινήσει τη διαδικασία αποχώρησης της χώρας από τη Συμφωνία του Παρισιού και πρόσφατα χαρακτήρισε φάρσα την κλιματική αλλαγή.

Το Σάββατο, πάντως, η σύνοδος των ηγετών της G20 στη Νότιο Αφρική έληξε με ανακοίνωση που τονίζει τη σοβαρότητα της κλιματικής αλλαγής, μια κίνηση που οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν «επαίσχυντη».

Ενόψει της COP3, ο ΟΗΕ είχε προειδοποιήσει πως η ανθρωπότητα έχει ουσιαστικά χάσει τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού, σύμφωνα με τον οποίο η άνοδος της θερμοκρασίας μέχρι τα τέλη του αιώνα δεν πρέπει να ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς, ή το πολύ τους 2,0 βαθμούς, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.