Νεκρός ο στόχος των 1,5 βαθμών για την κλιματική αλλαγή, επιβεβαιώνει ο ΟΗΕ

Η διεθνής κοινότητα απέτυχε να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας σύντομα θα ξεπεράσει τον στόχο των 1,5 βαθμών Κελσίου, ανακοίνωσε την Τρίτη το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNEP), λίγο πριν αρχίσει στη Βραζιλία η φετινή σύνοδος για το κλίμα.

Ο στόχος που τέθηκε το 2015 με τη Συμφωνία του Παρισιού πιθανότατα θα ξεπεραστεί εντός δέκα ετών, εκτιμά το UNEP στην ετήσια έκθεσή του για τις εκπομπές άνθρακα.

Και η υπέρβαση του στόχου αναπόφευκτα θα φέρει συχνότερες και εντονότερες πυρκαγιές, ξηρασίες, πλημμύρες και άλλα καταστροφικά φαινόμενα, προειδοποιεί ο οργανισμός.

Η άνοδος της θερμοκρασίας θα είναι «δύσκολο να αντιστραφεί», δεδομένου ότι το διοξείδιο του άνθρακα, το κύριο αέριο του θερμοκηπίου, παραμένει στην ατμόσφαιρα για δεκαετίες ή αιώνες.

Μια άνοδος της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς θα κατέστρεφε το 99% των κορραλιογενών υφάλων

Μια δραστική μείωση των εκπομπών θα καθυστερούσε μεν την υπέρβαση του στόχου, «πλέον όμως δεν μπορούμε να την αποφύγουμε», προειδοποίησε η επικεφαλής της συντακτικής ομάδας Άνε Όλχοφ.

Η διεθνής κοινότητα συμφώνησε στο Παρίσι ότι η άνοδος της θερμοκρασίας έως τα τέλη του αιώνα δεν πρέπει να ξεπεράσει τους 1,5 βαθμούς Κελσίου, ή το πολύ τους 2,0 βαθμούς, σε σχέση με τα επίπεδα πριν από τη βιομηχανική επανάσταση.

Όμως οι τελευταίες δεσμεύσεις που παρουσίασαν οι κυβερνήσεις ενόψει της COP30 οδηγούν σε άνοδο κατά 2,3 έως 2,5 βαθμούς, ανέφερε το UNEP.

Τα νούμερα δείχνουν μικρή βελτίωση κατά 0,3 βαθμούς σε σχέση με τις αντίστοιχες περυσινές εκτιμήσεις, ένδειξη ότι ακόμα και οι νέες δεσμεύσεις είναι μακράν ανεπαρκείς.

«Αν και τα εθνικά σχέδια κλιματικής δράσης έχουν προσφέρει κάποια πρόοδο, η ταχύτητα δεν είναι καθόλου ικανοποιητική» δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια του UNEP Ίνγκερ Άντερσεν.

Και αυτό παρά το γεγονός ότι οι λύσεις είναι ήδη διαθέσιμες, τόνισε. «Από την ταχεία ανάπτυξη της φθηνής ανανεώσιμης ενέργειας μέχρι την αντιμετώπιση των εκπομπών μεθανίου, γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει» είπε.

«Συνεχίζουμε να χρειαζόμαστε μείωση των εκπομπών σε ένα όλο και πιο ασφυκτικό χρονικό περιθώριο, σε ένα όλο και πιο δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον» δήλωσε η Άντερσεν.

Προπαρασκευαστικές συζητήσεις για την COP30, η οποία ξεκινά στις 10 Νοεμβρίου στο Μπέλεμ της Βραζιλίας (Reuters)

Ο στόχος του Παρισιού βασίστηκε σε επιστημονικές εκτιμήσεις για τα ακραία καιρικά φαινόμενα που φέρνει κάθε άνοδος της θερμοκρασίας.

Για παράδειγμα, μια άνοδος κατά 2 βαθμούς θα υπερδιπλασίαζε το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που εκτίθεται σε ακραίους καύσωνες, συγκριτικά με τους 1,5 βαθμούς. Θα κατέστρεφε επίσης το 99% των κοραλλιογενών υφάλων, έναντι 70% στο σενάριο των 1,5 βαθμών.

Πριν από μια δεκαετία, όταν υπεγράφη η Συμφωνία του Παρισιού, ο πλανήτης όδευε σε μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά σχεδόν 4,0 βαθμούς Κελσίου.

Παρά την πρόοδο, οι εκπομπές CO2 συνεχίζουν να αυξάνονται αντί να μειώνονται, καθώς το ορυκτό κάρβουνο, το πετρέλαιο και το αέριο συνεχίζουν να τροφοδοτούν με ενέργεια την παγκόσμια οικονομία.

Σύμφωνα με το UNEP, οι παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα αυξήθηκαν πέρυσι κατά 2,3% στο νέο ρεκόρ των 57,7 δισεκατομμυρίων τόνων ισοδυνάμου CO2.

Το βλέμμα στην COP30

Τα ευρήματα της έκθεσης του ΟΗΕ ασκούν νέες πιέσεις στις εθνικές αντιπροσωπείες που θα συμμετάσχουν στη φετινή σύνοδο για το κλίμα, COP30, η οποία ξεκινά στις 10 Νοεμβρίου στο Μπέλεμ της Βραζιλίας, δίπλα στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου.

Στη σύνοδο η διεθνής κοινότητα θα διαπραγματευτεί ταχύτερα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τρόπους χρηματοδότησής τους.

Από τη σύνοδο θα απουσιάζουν για πρώτη φορά οι ΗΠΑ, μετά την απόφαση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τη χώρα του από τη Συμφωνία του Παρισιού.

Ορισμένοι ειδικοί δήλωσαν ανακουφισμένοι για την απουσία των ΗΠΑ, καθώς φοβούνταν ότι οι αμερικανοί διαπραγματευτές θα υπονόμευαν τη διεθνή προσπάθεια αν συμμετείχαν.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία παραμένει πρωτοπόρος στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας θέρμανσης, αναμενόταν να παρουσιάσει ενόψει της συνόδου τον νέο κλιματικό στόχο για το 2040, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις κόλλησαν για μήνες. Οι υπουργοί Περιβάλλοντος των «27» επρόκειτο να συναντηθούν την Πέμπτη για να οριστικοποιήσουν το σχέδιο.

Σημαντικό ρόλο καλείται πλέον να παίξει και η Κίνα, μακράν ο μεγαλύτερος παραγωγός CO2. Το Πεκίνο δεσμεύτηκε τον Σεπτέμβριο να περιορίσει τις εκπομπές κατά 7-10% σε σχέση με το ιστορικό υψηλό του 2035. Αναλυτές σημείωσαν πως η χώρα τείνει να θέτει μετριοπαθείς στόχους και στη συνέχεια να τους υπερβαίνει.